Zażalenie na zatrzymanie jest środkiem prawnym, którego celem jest ochrona praw osoby zatrzymanej. Zatrzymanie, jako forma pozbawienia wolności, jest szczególnie dolegliwym środkiem przymusu. Dlatego też przepisy dotyczące zatrzymania znajdują się w Konstytucji, aktach prawa europejskiego i międzynarodowego a także w Kodeksie postępowania karnego czy w Ustawie o Policji.
Zatrzymanie – kiedy Policja może go dokonać?
Policja ma prawo zatrzymać osobę gdy istnieje uzasadnione przypuszczenie, że osoba ta popełniła przestępstwo. Jednocześnie musi istnieć ryzyko, że osoba zatrzymywana ucieknie, ukryje się lub będzie zacierać ślady przestępstwa. Policja może dokonać zatrzymania także w sytuacji, gdy nie można ustalić tożsamości zatrzymywanej osoby.
Policja ma prawo zatrzymać osobę podejrzaną również w sytuacji, gdy istnieje uzasadnione przypuszczenie, że stosuje ona przemoc wobec osób z którymi zamieszkuje.
Ponadto zatrzymanie może mieć miejsce gdy osoba zatrzymywana stwarza w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla mienia.
Zatrzymanie osoby może być zastosowane tylko wówczas, gdy inne środki przymusu
okazały się bezcelowe lub nieskuteczne. Środków przymusu używa się sposób niezbędny do osiągnięcia celów tego użycia i proporcjonalnie do stopnia zagrożenia. Policja ma obowiązek wybrać środek o możliwie jak najmniejszej dolegliwości.
Prawa osoby zatrzymanej
Wśród najważniejszych praw osoby zatrzymanej należy wskazać prawo do uzyskania informacji o przyczynie zatrzymania i do wypowiedzenia się w tej kwestii. Z drugiej strony, osoba zatrzymana ma prawo do odmowy złożenia oświadczenia w swojej sprawie.
Niezwykle istotnym prawem zatrzymanego jest prawo do niezwłocznego kontaktu z adwokatem lub radcą prawnym i prawo do bezpośredniej rozmowy z prawnikiem.
Policja dokonując zatrzymania ma obowiązek sporządzić protokół zatrzymania. Osobie zatrzymanej przysługuje prawo do otrzymania kopii protokołu zatrzymania.
Zatrzymany ma także prawo do zawiadomienia o zatrzymaniu osoby najbliższej lub innej wskazanej osoby, jak również pracodawcy oraz osoby zarządzającej firmą zatrzymanego.
W przypadku występowania u zatrzymanego chorób lub doznania obrażeń w czasie zatrzymania ma on prawo do niezbędnej pomocy medycznej.
Jeżeli przyczyny zatrzymania przestały istnieć lub zatrzymany nie został przekazany do sądu z wnioskiem o zastosowanie aresztu, należy go natychmiast zwolnić.
Podsumowanie
Naruszenie jakiejkolwiek z zasad wskazanych powyżej stanowi naruszenie praw osoby zatrzymanej. Osoba taka może wnieść w ciągu siedmiu dni od chwili zatrzymania zażalenie do sądu. W zażaleniu zatrzymany może wnosić o zbadanie zasadności, legalności oraz prawidłowości jego zatrzymania.
Na koniec warto podkreślić, że przypadku stwierdzenia przez sąd braku podstaw do zatrzymania, osoba zatrzymana może domagać się odszkodowania.
Podstawa prawna:
1. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego
2. Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji
3. Ustawa z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej
Jeżeli zostali Państwo niesłusznie zatrzymani lub w czasie zatrzymania naruszono Państwa prawa – zapraszamy do kontaktu