Nieprawidłowe prowadzenie spraw majątkowych innych osób i wyrządzenie im szkody może stanowić nadużycie zaufania określone w art. 296 Kodeksu karnego. Z reguły przestępstwo to jest zagrożone karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5, a ponadto może skutkować obowiązkiem naprawienia całej wyrządzonej szkody. Kiedy można mówić o „nadużyciu zaufania”? Czy każde prowadzenie cudzych spraw wywołujące szkodę jest przestępstwem?
Obowiązki osoby prowadzącej sprawy majątkowe innego podmiotu
Przestępstwo nadużycia zaufania może popełnić tylko ta osoba, która miała obowiązek prowadzenia cudzych spraw majątkowych. Obowiązek ten musiał wynikać z:
– przepisu ustawy,
– decyzji właściwego organu lub
– umowy.
Zatem osoba, co do której podejrzewa się popełnienie przestępstwa nadużycia zaufania, musi mieć jasno i precyzyjnie określony zakres obowiązków wynikający jedynie z trzech wyżej wymienionych źródeł.
Nie popełnia zatem przestępstwa osoba, której obowiązki wynikały wyłącznie z:
– przepisów innych niż określone w ustawach,
– decyzji wydanych wadliwie (wydanych przez niewłaściwe organy lub źle obsadzone organy), nieważnych albo uchylonych,
– nieważnych i bezskutecznych umów a także czynności, które nie są umowami (na przykład pełnomocnictwo).
Nadużycie zaufania – jakie zachowania stanowią przestępstwo?
Przepis art. 296 Kodeksu karnego określa dwa rodzaje zachowań, które mogą stanowić nadużycie zaufania. Są nimi nadużycie udzielonych uprawnień oraz niedopełnienie obowiązków.
O nadużyciu uprawnień mówimy wtedy, gdy osoba na której spoczywa obowiązek prowadzenia cudzych spraw majątkowych wykonuje czynności spoza zakresu jej obowiązków. Mogą to być czynności wykonywane wyłącznie przez inne osoby, wymagające współdziałania z innymi osobami a także czyny zakazane przez prawo.
Niedopełnienie obowiązków to sytuacja, w której osoba prowadząca cudze sprawy majątkowe nie wykonuje czynności objętej jej zakresem obowiązków, choć okoliczności wymagają podjęcia takiej czynności.
Skutki zachowania
Dla przedstawienia zarzutu nadużycia zaufania konieczne jest wykazanie, że osoba zobowiązana do zajmowania się sprawami majątkowymi innego podmiotu wyrządziła temu podmiotowi znaczną szkodę majątkową. W świetle przepisów „znaczną szkodą” jest szkoda, której wartość w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza 200.000 złotych.
Na koniec warto podkreślić, że sprawca przestępstwa z art. 296 Kodeksu karnego może podlegać zarówno surowszej, jak i łagodniejszej odpowiedzialności. Wymiar kary zależy ostatecznie od przyjętej przez oskarżonego linii obrony.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny
Jeżeli zostali Państwo niesłusznie oskarżeni o nadużycie zaufania i wyrządzenie szkody w obrocie gospodarczym – zapraszamy do kontaktu