Przepisy Kodeksu postępowania karnego przewidują możliwość przeprowadzenia przeszukania. Policja i inne służby mogą przeszukiwać domy, mieszkania, pojazdy oraz inne pomieszczenia i obiekty. Należy podkreślić, że sposób przeprowadzania przeszukania jest ściśle określony. Jakie uprawnienia mają służby? Jakie uprawnienia ma osoba, u której przeprowadza się przeszukanie?
Kiedy dochodzi do przeszukania?
Przeszukanie jest możliwe w sytuacji, gdy organy ścigania poszukują dowodów znajdujących się w pomieszczeniu (lokalu, domu, samochodzie) i nie doszło do ich dobrowolnego wydania służbom. Przeszukania można dokonać również wtedy, gdy istnieje podejrzenie pobytu osoby poszukiwanej w określonym miejscu (o poszukiwaniach osoby pisaliśmy w jednym z wcześniejszych wpisów).
Procedury związane z przeszukaniem
Z reguły Policja lub inne służby wykonujące przeszukanie posiadają postanowienie prokuratora o przeszukaniu. Osoba, u której dokonywane jest przeszukanie, powinna otrzymać egzemplarz takiego postanowienia dla siebie. Należy zwrócić uwagę, czy rzeczy poszukiwane przez funkcjonariuszy zostały wskazane w postanowieniu o przeszukaniu.
W przypadku braku postanowienia o przeszukaniu służby mogą dokonać przeszukania po okazaniu legitymacji służbowej lub nakazu przeszukania. Przeszukanie w oparciu o legitymację lub nakaz może zostać przeprowadzone tylko wtedy, gdy sytuacja wymaga podjęcia niezwłocznych działań. Przeszukanie przeprowadzone w ten sposób musi zostać następnie zatwierdzone przez prokuratora. Osoba u której przeprowadza się przeszukanie może na żądanie otrzymać postanowienie o zatwierdzeniu przeszukania.
Z czynności sporządzany jest protokół, a w przypadku znalezienia i zabrania przez funkcjonariuszy określonych rzeczy – spis zabranych rzeczy. Kopię wykazu otrzymuje osoba, u której dokonano przeszukania.
Inne istotne zasady przeprowadzania przeszukania:
1. Przeszukania osoby i odzieży dokonuje w miarę możliwości osoba tej samej płci.
2. Przy przeszukaniu może być obecny uczestnik wskazany przez osobę, u której ma miejsce przeszukanie.
3. Nie można naruszać prywatności i godności osób u których przeprowadza się przeszukanie, a także nie można doprowadzać do niepotrzebnych szkód i dolegliwości.
4. Przeszukanie wykonuje się od godziny 22 do godziny 6, chyba że sytuacja wymaga podjęcia niezwłocznych działań również w porze nocnej.
Co zrobić w przypadku naruszenia przepisów związanych z przeszukaniem?
Służby mają prawo stosować środki przymusu w przypadku niewykonywania ich poleceń. Podczas czynności może dojść na przykład do siłowego otwarcia lokalu, pomieszczenia lub sejfu. Wobec powyższego zalecamy udział prawnika podczas przeszukania. Radca prawny udzieli porady na miejscu, a w razie stwierdzenia naruszeń prawa złoży odpowiednie oświadczenia do protokołu przeszukania.
Osoba u której wykonano przeszukanie może złożyć zażalenie na tę czynność. Termin do wniesienia zażalenia wynosi 7 dni. W zażaleniu należy wskazać naruszenia prawa związane z wykonanym przeszukaniem. Zażalenie rozpatruje sąd rejonowy.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego
Jeżeli potrzebują Państwo pomocy w związku z przeszukaniem – zapraszamy do kontaktu