Wraz z rozwojem mediów społecznościowych coraz częstszym problemem jest naruszania dobrego imienia i godności drugiej osoby. Poczucie anonimowości oraz bezkarności powoduje, że sprawcy naruszeń zupełnie nie liczą się z konsekwencjami swoich czynów. Tymczasem bezpodstawna krytyka lub oczernianie – zwłaszcza na forum publicznym lub w internecie – może przynieść pokrzywdzonemu nie tylko złe samopoczucie, ale zniszczenie kariery lub życia rodzinnego.
Czym różni się zniewaga od zniesławienia?
Dobre imię i godność chronią dwa odrębne przepisy Kodeksu karnego: art. 212 kk (zniesławienie) oraz art. 216 kk (zniewaga).
Art. 212 kk dotyczy pomówienia osoby, grupy osób oraz innych podmiotów (w tym spółek) o takie zachowanie lub cechy, które mogą poniżyć je w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania. Przepis ten chroni tak zwaną cześć zewnętrzną człowieka. Cześć zewnętrzna to nic innego jak dobre imię, renoma, opinia jaką uzyskuje się u innych osób. Sprawca przestępstwa z art. 212 kk musi zatem bezpodstawnie zarzucić pokrzywdzonemu zachowania lub cechy które powszechnie odbiera się negatywnie. Zarzuty te nie muszą doprowadzić do poniżenia lub utraty zaufania. Liczy się sama możliwość nadszarpnięcia dobrego imienia pokrzywdzonego przez zarzuty rozgłaszane przez sprawcę. Do zniesławienia dochodzi gdy sprawca kieruje negatywne informacje o pokrzywdzonym wobec innych osób niż pokrzywdzony.
Art. 216 kk dotyczy z kolei znieważenia innej osoby, a zatem odnosi się do naruszenia czci wewnętrznej człowieka. Mówiąc prościej, sprawca zniewagi doprowadza do zaniżenia samooceny pokrzywdzonego, wywołuje w nim psychiczny dyskomfort oraz obraża go. Co istotne, zniewagi można dopuścić się także pod nieobecność pokrzywdzonego.
Środki obrony dobrego imienia i godności
Zarówno przestępstwo zniesławienia jak i zniewagi ścigane są z oskarżenia prywatnego. Oznacza to, że aby zainicjować sprawę przeciwko sprawcy konieczne jest złożenie w sądzie prywatnego aktu oskarżenia. Prywatny akt oskarżenia powinien zawierać wskazanie sprawcy przestępstwa oraz dowodów.
Za zniesławienie i zniewagę grozi grzywna albo kara ograniczenia wolności. Warto zauważyć, że w sytuacji gdy sprawca dopuścił się przestępstwa przy pomocy mediów (w tym społecznościowych) oprócz grzywny i ograniczenia wolności grozi mu kara pozbawienia wolności do roku. Sąd w wyroku skazującym może zobowiązać sprawcę do zapłaty nawiązki (rekompensaty finansowej) na rzecz pokrzywdzonego.
Na koniec należy dodać, że zniesławienie i zniewaga stanowią naruszenie dóbr osobistych chronionych przepisami prawa cywilnego. Z tej przyczyny pokrzywdzony może również dochodzić swoich praw na drodze cywilnej i pozwać sprawcę o wypłatę zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny
Jeżeli potrzebują Państwo pomocy w związku z naruszeniem dóbr osobistych – zapraszamy do kontaktu
Podobne wpisy: