Nieuczciwy kontrahent – jak odzyskać pieniądze?
Nieuczciwy kontrahent jest niestety częstym i zarazem bardzo poważnym w skutkach zagrożeniem związanym z prowadzeniem działalności gospodarczej. Czy są sposoby, aby uniknąć zawarcia umowy z niesolidnym podmiotem? Czy po zawarciu umowy z nieuczciwym przedsiębiorcą są szanse na odzyskanie pieniędzy?
Najważniejszy pierwszy krok
Oczywiście najistotniejsza jest początkowa weryfikacja kontrahenta. Mogą temu służyć zarówno państwowe rejestry (KRS, CEIDG, KRZ) jak i liczne opinie i komentarze w Internecie. Potencjalni kontrahenci mogą również zostać sprawdzeni w prywatnych biurach informacji gospodarczej.
Niestety dane zawarte w publicznych rejestrach często nie są aktualizowane (co wynika w dużej mierze z zaniedbań samych właścicieli firm). Ponadto rejestry publiczne jedynie w bardzo ograniczonym zakresie zawierają istotne dane związane ze stanem majątkowym przyszłego kontrahenta.
Nie jest tajemnicą, że pozytywne komentarze i opinie w Internecie mogą być pozyskiwane od osób, które nigdy nie były klientami danego przedsiębiorcy. Co do negatywnych ocen nierzadko istnieje możliwość ich usunięcia. Z kolei prywatne biura informacji gospodarczej nie zawsze dysponują wszystkimi danymi odnośnie zadłużenia podmiotów.
Czy zatem każdy przyszły kontrahent powinien być traktowany jako potencjalnie nieuczciwy?
Umowa
Nawiązując współpracę z innym podmiotem koniecznie należy posiadać dowód jej nawiązania oraz warunków realizacji. Idealnym rozwiązaniem jest umowa przygotowana przez prawnika i podpisana przez obie strony. Wiadomo jednak, że przy dużej liczbie transakcji (i do tego często zawieranych na odległość) takie rozwiązanie nie jest możliwe.
Na szczęście przepisy pozwalają na zawieranie umów w formie dokumentowej. Dla zachowania takiej formy umowy wystarczy przesłanie skanów podpisanej umowy, a nawet wymiana korespondencji mailowej zawierającej istotne postanowienia zawieranej umowy oraz oznaczenie osób, które zawierają umowę.
Zabezpieczenie
Jednak wstępne sprawdzenie kontrahenta oraz zawarcie z nim umowy nie gwarantują, że zrealizuje on umowę. Dlatego istotne jest jej zabezpieczenie, które może nastąpić na różne sposoby. Wśród sposobów zabezpieczenia należy wymienić między innymi: akt notarialny z oświadczeniem o poddaniu się egzekucji, weksel, gwarancję ubezpieczeniową lub bankową, zastaw czy hipotekę.
Jeżeli zabezpieczenie nastąpi w sposób dopasowany do wartości umowy, jej przedmiotu oraz stanu majątkowego kontrahenta – nie należy obawiać się jego nieuczciwości. Zabezpieczenie umożliwi odzyskanie pieniędzy albo bezpośrednio od nierzetelnego przedsiębiorcy, albo od innych podmiotów.
Czy brak zabezpieczenia to brak możliwości odzyskania pieniędzy?
Obowiązujące przepisy dopuszczają kilka możliwości, kiedy pomimo braku zabezpieczenia odzyskanie pieniędzy od nieuczciwego kontrahenta jest możliwe. Jest to jednak proces długotrwały i nie zawsze kończy się powodzeniem. Poza postępowaniem sądowym i komorniczym skierowanym bezpośrednio przeciwko niesolidnemu kontrahentowi istnieją możliwości dochodzenia zapłaty od innych osób. W szczególności można dochodzić zapłaty od członków rodziny nieuczciwego kontrahenta, a także – w przypadku niesolidnych spółek z o.o. – od członków jej zarządu lub likwidatorów.
Przykład
Na koniec opisujemy przykład skutecznego zabezpieczenia umowy.
Strony zawarły umowę sprzedaży o wartości kilkudziesięciu tysięcy złotych w formie pisemnej. Zgodnie z umową kupujący w ramach zaliczki uiścił sprzedawcy połowę ceny określonej w umowie. W przypadku niezrealizowania sprzedaży w terminie cała zaliczka miała zostać zwrócona kupującemu. Dzięki wsparciu radcy prawnego kupujący dowiedział się, że sprzedawca jest w związku małżeńskim oraz pozyskał dane o majątku małżonka sprzedawcy. Małżonek sprzedawcy był właścicielem nieruchomości a ponadto świadczył pracę na rzecz w pełni wypłacalnego podmiotu. Radca prawny zabezpieczył kupującemu zwrot zaliczki odpowiednio sporządzonym wekslem.
Umowa sprzedaży nie została zrealizowana. Kupujący uzyskał wyrok, na podstawie którego sprzedawca miał oddać całą uiszczoną przez kupującego zaliczkę. W toku egzekucji okazało się, że sprzedawca nie posiada majątku. Dzięki zabezpieczeniu wekslem kupującemu udało się zająć nieruchomość małżonka sprzedawcy oraz wyegzekwować z jego kont bankowych i wynagrodzenia za pracę całą zaliczkę.
Podstawa prawna:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny
2. Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece
3. Ustawa z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów
4. Ustawa z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe
Jeżeli nieuczciwy kontrahent nie płaci Państwu należności – zapraszamy do kontaktu
