Pandemia COVID-19 wpłynęła w zasadzie na wszystkie dziedziny naszego życia. Trudności związane z funkcjonowaniem podczas pandemii odczuli zarówno przedsiębiorcy jak i osoby fizyczne. W związku z wprowadzaniem szeregu ograniczeń mających na celu zapobieganie pandemii ze strony środowisk prawniczych pojawiły się zastrzeżenia dotyczące legalności stosowanych rozwiązań prawnych. W niniejszym wpisie przedstawimy najistotniejsze problemy prawne wynikające z „przepisów covidowych”, o których orzekały dotychczas sądy.
Konstytucyjne prawa i wolności a pandemia COVID-19
Zgodnie z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (zwanej dalej: Konstytucją) ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.
Do konstytucyjnych wolności i praw zalicza się między innymi nietykalność osobistą i wolność osobistą (art. 41 ust. 1 Konstytucji), wolność poruszania się po terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (art. 52 ust. 1 Konstytucji), wolność organizowania pokojowych zgromadzeń i uczestniczenia w nich (art. 57 Konstytucji).
W tym miejscu warto wspomnieć również o art. 22 Konstytucji, który dopuszcza ograniczenie wolności działalności gospodarczej tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny.
Z art. 31 ust. 3 oraz art. 22 Konstytucji wynika jednoznacznie, że wszelkie ograniczenia wolności i praw wynikają jedynie z przepisów ustaw. W przypadku pandemii COVID-19 wprowadzanie takich ograniczeń musi być uzasadnione celem ochrony zdrowia publicznego, która to ochrona stanowi jednocześnie ważny interes publiczny. Problematyczną kwestią pozostaje jednak sposób, w jaki wprowadzono przedmiotowe ograniczenia. Przepisy wprowadzające obostrzenia zostały wydane w formie rozporządzeń i to te rozporządzenia zawierają szczegółowe wykazy obostrzeń.
„Przepisy covidowe” a ograniczenia konstytucyjnych praw i wolności
Zgodnie z orzecznictwem przepis ustawy musi samodzielnie określać wszystkie podstawowe elementy ograniczenia danego prawa i wolności, tak aby już na podstawie lektury przepisów ustawy można było wyznaczyć kompletny zarys tego ograniczenia. Niedopuszczalne jest natomiast przyjmowanie w ustawie uregulowań blankietowych, pozostawiających organom władzy wykonawczej swobodę normowania ostatecznego kształtu owych ograniczeń, a w szczególności wyznaczania zakresu tych ograniczeń (Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 12 stycznia 2021 r., sygn. akt III SA/Gl 421/20, Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 stycznia 2021 r., sygn. akt VII SA/Wa 1635/20, Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 14 stycznia 2021 r., sygn. akt III SA/Gl 420/20).
Orzecznictwo a konkretne ograniczenia
1. Ograniczenie wolności poruszania się:
b) Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 marca 2021 r., sygn. akt II KK 74/21
c) Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 marca 2021 r., II KK 97/21
2. Ograniczenie wolności organizowania pokojowych zgromadzeń i uczestniczenia w nich:
3. Prowadzenie działalności gospodarczej:
Podstawa prawna:
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
Zapraszamy do kontaktu z kancelarią
Podobne wpisy: