Nagranie rozmowy często stanowi kluczowy dowód w sprawie. Niestety nagrywanie rozmów może wiązać się z konsekwencjami prawnymi, a ponadto nie zawsze może stanowić dowód w sprawie. W niniejszym wpisie krótko omawiamy zagadnienie używania nagrań w sprawach sądowych.
Nagranie rozmowy jako dowód
W pierwszej kolejności należy przeanalizować, czy nagranie może w ogóle stanowić dowód w postępowaniu sądowym.
Odpowiedź na to pytanie jest jak najbardziej twierdząca. Nagrania rozmów mogą stanowić dowód zarówno w sprawach cywilnych jak i w sprawach karnych. Nie ma również przeszkód, aby wykorzystać nagranie w sprawie administracyjnej (w urzędzie). Nie oznacza to jednak, że nagranie automatycznie przesądzi o wyniku sprawy. Co więcej, w pewnych okolicznościach przedstawienie nagrania przez uczestnika sprawy może spowodować daleko idące konsekwencje prawne, o których w dalszej części wpisu.
Nagranie rozmowy – kiedy jest niezgodne z prawem?
Pierwszą sytuacją, w której nagranie rozmowy nie będzie pozyskane zgodne z prawem, to podsłuch prywatny. Podsłuch prywatny polega na zdobyciu treści rozmowy przez osobę trzecią, która nie uczestniczy w nagrywanej rozmowie.
Niezgodny z prawem będzie również dowód z nagrań pozyskanych przez służby specjalne w ramach bezpodstawnej kontroli operacyjnej (czyli podsłuchiwania rozmów telefonicznych lub podsłuchiwania przy pomocy mikrofonów).
Dowodem niezgodnym z prawem będą także nagrania zawierające informacje prawnie chronione. Są to między innymi informacje ściśle tajne, tajne, poufne, zastrzeżone, objęte tajemnicą służbową lub zawodową (np. lekarską, adwokacką).
Oczywiście niezgodne z prawem jest posługiwanie się sfałszowanymi lub skradzionymi nagraniami. Sprzeczny z prawem będzie również dowód z nagrania rozmowy pozyskanego w wyniku włamania się do cudzej sieci informatycznej.
W pewnych sytuacjach nagranie rozmowy może naruszać prywatność jednego z rozmówców. W takiej sytuacji sąd lub organ może uznać je za niezgodne z prawem. Prawo do prywatności gwarantuje zarówno Konstytucja, jak i szereg innych aktów prawnych (np. Kodeks cywilny).
Ocena nagrania przez sąd lub organ
W ramach toczącej się sprawy sąd lub organ prowadzący sprawę zapoznaje się z każdym dowodem. Może się wtedy okazać, że przedstawione przez uczestnika sprawy nagranie narusza przepisy prawa.
Jeżeli nagranie rozmowy w sprawie karnej uzyskano z naruszeniem prawa, to w obecnie obowiązującym stanie prawnym nie ma przeszkód aby wykorzystać je jako dowód w sprawie. Z kolei w postępowaniu administracyjnym nagranie nie może być dowodem praktycznie tylko wtedy, gdy jest sfałszowane. Osobną kwestią pozostaje to, czy sąd lub organ uzna nielegalnie pozyskane nagranie za wiarygodny dowód w sprawie.
Nieco bardziej skomplikowana sytuacja zachodzi w sprawach cywilnych. Z reguły nagrania rozmów mogą stanowić dowód, o ile nie pozyskano ich wskutek popełnienia przestępstwa. Co istotne, sąd cywilny powinien dopuścić jako dowód nagranie, które jeden z uczestników rozmowy utrwalił bez zgody i wiedzy pozostałych. Warto wskazać, że w pewnych okolicznościach sąd może jednak uznać takie nagranie za naruszające prawo do prywatności. W szczególności ryzyko takie istnieje w sytuacji, gdy nagranie rozmowy zostało wykonane podstępnie lub przy wprowadzeniu drugiej osoby w błąd. Sąd nisko oceni wartość dowodową takiego nagrania.
Konsekwencje posłużenia się nagraniem rozmowy w sądzie lub urzędzie
W zależności od sposobu pozyskania nagrania oraz jego treści konsekwencje dla uczestnika sprawy mogą być bardzo zróżnicowane.
Jeżeli nagranie rozmowy pozyskano w ramach przestępstwa (podsłuch prywatny, pozyskanie informacji prawnie chronionych, kradzież lub fałszowanie nośnika, włamanie systemu informatycznego), osoba posługująca się nagraniem musi liczyć się z odpowiedzialnością karną. Z kolei w przypadku gdy rozmowę nagrywał jeden z jej uczestników bez zgody pozostałych rozmówców, osoba nagrywająca może otrzymać pozew o zadośćuczynienie za naruszenie prywatności.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego
Jeżeli potrzebują Państwo pomocy w związku z wykorzystywaniem nagrań w sprawie – zapraszamy do kontaktu
Podobne wpisy: