W ciągu ostatnich lat poważnym problemem dla finansów państwa były wyłudzenia zwrotu podatku od towarów i usług (VAT). Mimo pewnych postępów w zwalczaniu karuzel podatkowych i wyłudzeń VATu zjawiska te nie zostały całkowicie wyeliminowane. W toku postępowań podatkowych w 2020 r. ujawniono ponad 153 tysiące „pustych faktur”, natomiast w 2021 r. ponad 201 tysięcy. Widać zatem, że nastąpił znaczny wzrost omawianego zjawiska. Innym niekorzystnym dla budżetu działaniem jest uchylanie się od opodatkowania. Uchylanie się od podatku prowadzi do zmniejszenia kwoty podatku lub jej całkowitego wyeliminowania. Uchylanie się od podatku, podobnie jak wyłudzenie zwrotu podatku, stanowi przestępstwo skarbowe.
„Pusta faktura”
Przez „pustą fakturę” należy rozumieć taką fakturę VAT, która nie dokumentuje faktycznych zdarzeń gospodarczych. Z reguły „pusta faktura” dotyczy usługi, której w ogóle nie wykonano lub towaru, którego nigdy nie dostarczono. Warto podkreślić, iż „pusta faktura” może dotyczyć także zrealizowanej i faktycznej transakcji, ale jednocześnie wskazywać podmioty inne iż te, które faktycznie w niej uczestniczyły.
Wyłudzenia VAT w oparciu o karuzele podatkowe
Wyłudzenia zwrotu podatku VAT w postaci karuzel podatkowych polegają na pozornych transakcjach pomiędzy podmiotami znajdującymi się w różnych krajach Unii Europejskiej. W przypadku karuzeli podatkowej dokonuje się sprzedaży tego samego towaru kolejnym podmiotom w ten sposób, że towar po kilkunastu transakcjach wraca do pierwszego sprzedawcy w łańcuchu dostaw. Transakcje są dokumentowane „pustymi fakturami”, na podstawie których uczestnicy karuzeli uzyskują nienależny zwrot podatku VAT.
Manipulacja stawkami VAT oraz cenami produktów
Jedną z metod uchylania się od zobowiązań podatkowych jest manipulacja stawkami VAT. Poprzez odpowiednie wskazanie przedmiotu usługi lub dostawy towarów na fakturze, kontrahenci zaniżają wysokość podatku VAT. W rezultacie do budżetu państwa zamiast 23% podatku trafia 8%, 5% lub nawet 0%. Podobne skutki przynosi deklarowanie sprzedaży zwolnionej od podatku jako sprzedaży opodatkowanej. Innym sposobem są sztuczne obniżki i podwyżki cen produktów. Polegają one na zawyżaniu ceny towaru opodatkowanego stawką obniżoną VAT, przy jednoczesnym zaniżaniu ceny towaru opodatkowanego stawką podstawową VAT.
Przeciwdziałania organów skarbowych
Obecnie wyłudzenia podatku VAT jest znacznie utrudnione z uwagi na składanie przez przedsiębiorców jednolitych plików kontrolnych (JPK) oraz dzięki wykorzystywaniu przez organy skarbowe odpowiednich narzędzi analitycznych. Takim narzędziem jest między innymi System Teleinformatycznej Izby Rozliczeniowej (STIR). Służy on do dokonywania analiz danych bankowych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych.
Należy również wskazać, że przepisy przewidujące odpowiedzialność karną oraz karnoskarbową podatników za przestępstwa podatkowe stają się coraz bardziej restrykcyjne. Potencjalnie surowa kara ma skutecznie odstraszać przed uchylaniem się od podatku VAT oraz przed jego wyłudzeniami.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług
Ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy
Jeżeli organy skarbowe lub ścigania prowadzą przeciwko Państwu postępowania podatkowe lub karnoskarbowe – zapraszamy do kontaktu z kancelarią
Podobne wpisy:
- Podatkowe przedawnienie a postępowanie karnoskarbowe
- Podanie nieprawdy w deklaracjach podatkowych. Jakie konsekwencje mogą spotkać winnego?
- W jaki sposób organy podatkowe wybierają podatników do kontroli podatkowej?
- Konfiskata rozszerzona – na czym polega poszerzony przepadek mienia?
- Przestępstwo a wykroczenie skarbowe
- Fałszowanie faktur. Czy każda nieścisłość w fakturze to „zbrodnia vatowska”?
- Czym jest zorganizowana grupa przestępcza?